Decubitus preventie & houdingsverandering

Fact

Decubitus kan per definitie niet ontstaan zonder druk of kracht op het weefsel. Langdurig liggen of zitten op een bepaald deel van het lichaam zonder druk te verdelen kan leiden tot blijvende vervorming van zacht weefsel en uiteindelijk tot weefsel schade leiden.

Normaal gesproken zorgt een pijnprikkel, veroorzaakt door druk op het weefsel, ervoor dat iemand van positie verandert. Herpositionering of wisselhouding gaat om een verandering in de positie van de liggende of zittende persoon uitgevoerd met regelmatige intervallen met als doel het verlichten van of het verdelen van de druk op het weefsel en het verhogen van het comfort. 

Aandachtgebieden:

• Het vermogen om pijn te voelen;
• het fysieke vermogen om zich te kunnen bewegen of herpositioneren.

Iemand die zich niet zelfstandig kan verplaatsen, heeft hulp nodig bij deze activiteit.

Houdingsverandering in bed

Zijligging op 30°.

• Gebruik de 30° zijligging positie afwisselend (de rechterzijde, rug en linkerzijde) en buikligging als dit mogelijk is.

• Vermijd liggende houdingen die de druk vergroten zoals de 90° zijligging of de halfrechtop zittende houding.

Semi-fowler met steun onderhoofd en benen op 30°.

• Beperk de verhoging van het hoofdeinde van het bed tot 30° bij bedrust, druk- en schuifkrachten worden dan beperkt .

Houdingsverandering in de stoel

Rechtop zitten in een stoel met armleuning met beide voeten op de grond.

Achterover zitten in een stoel met de onderbenen ondersteund.

• Ga zodanig zitten dat de stabiliteit gewaarborgd is en dat activiteiten nog uitgevoerd kunnen worden;
• Selecteer een zittende houding die acceptabel is en de druk- en schuifkrachten op de huid en het zachte weefsel minimaliseert;
• Kies een adequate zithoek om het naar voren schuiven in een rolstoel of stoel te voorkomen en pas de voetsteunen en armleuningen aan om een goede houding en drukverdeling te behouden;
• Wees er zeker van dat wanneer men (rechtop) zit op een stoel of in een rolstoel, de voeten altijd goed ondersteund worden, direct door de vloer of door een voetenbankje of de voetsteunen.

Het behouden van een goede positie en houding is belangrijk. Als de voeten niet op de vloer steunen dan glijdt het lichaam voorwaarts van de stoel af.  

Het niet ondersteunen van de voeten kan tevens leiden tot druk achter de knie waardoor de circulatie gehinderd wordt. Een stoel met armleuningen helpt om de houding te behouden en wordt in verband gebracht met lagere druk dan een stoel zonder armleuningen

• Schuifkracht en frictie kunnen vermeden worden door een stoel te selecteren die ergonomisch afgestemd is

• De diepte van de stoel dient voldoende te zijn om de druk maximaal te verdelen